Trzy państwa afrykańskie opuściły ECOWAS. Jakie to ma konsekwencje?

Z końcem stycznia, trzy państwa bloku, Mali, Burkina Faso i Niger, wysłały oficjalną notę deklarującą wystąpienie z unii.

Jako powody wystąpienia kraje te podały sankcje nałożone na nie przez ECOWAS (jako reakcja na pucze militarne w tych krajach), które obecne junty określiły „nielegalnymi, bezprawnymi, nieludzkimi i nieodpowiedzialnymi” oraz brak wsparcia ze strony ECOWAS w „egzystencjalnej walce z terroryzmem i brakiem bezpieczeństwa”.

Trzy państwa opuszczają Wspólnotę Gospodarczą Państw Afryki Zachodniej

Mali, Burkina Faso i Niger ogłosiły w niedzielę wystąpienie z ECOWAS, Wspólnoty Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej.

Wg junt, ECOWAS odszedł od założycielskich zasad organizacji i jest obecnie kontrolowany przez obce mocarstwa.

Sankcje nałożone na te kraje przez ECOWAS, umocowane są w przyjętym w 2001 r. protokole dot. demokracji i dobrych rządów, którego Artykuł 1A utrzymuje „zero tolerancji dla władzy uzyskanej lub utrzymanej w sposób niezgodny z konstytucją”.

Zdecydowane stanowisko ECOWAS motywowane jest przy tym powstrzymaniem potencjalnych wojskowych zamachów stanu w innych krajach bloku.

Obecne wycofanie się trzech krajów ze wspólnoty ECOWAS wg analityków, będzie miało niewątpliwy wpływ na handel i rozwój gospodarczy, gdyż ECOWAS jest przede wszystkim wspólnotą gospodarczą i utrata któregokolwiek członka nie obejdzie się bez rezonansu na pozostałych.

Wycofanie się Mali, Burkina Faso i Nigru z ECOWAS, może mieć wpływ na przepływ towarów i usług w bloku. Kraje te mają znaczenie strategiczne, szczególnie w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego. Niger jest na przykład kluczowym producentem cebuli, natomiast Burkina Faso eksportuje pomidory do podregionu.

Obawy dotyczą również nawiązania przez te kraje relacji dwustronnych z innymi państwami, które mogą nie być korzystne dla pozostałych członków ECOWAS. Jako przykład analitycy podają aktualny sojusz Nigru z Rosją po zerwaniu przez Niger, stosunków z Francją.

Kolejnym problemem będzie przepływ obywateli krajów w obrębie bloku. Obywatele krajów należących do ECOWAS mogą bowiem mieszkać i pracować w dowolnym kraju należącym do wspólnoty. Przykładowo, na Wybrzeżu Kości Słoniowej mieszka ponad 5 milionów obywateli Burkina Faso, Mali i Nigru, z kolei w Ghanie, Togo i Beninie, jest duża liczba Nigeryjczyków.

Z chwilą wycofania się z ECOWAS obywatele tych trzech krajów nie będą już mogli bez przeszkód podróżować do innych krajów wspólnoty. Warto tu dodać, że Niger graniczy z siedmioma stanami Nigerii, na odcinku o długości ponad 1600 km, a 80 proc. jego handlu odbywa się z Nigerią.

Jeśli chodzi o bezpieczeństwo w regionie kwestia ta może pojawić problematyczną się w dłuższej perspektywie.

Chociaż Niger, Burkina Faso i Mali, z końcem roku 2023 połączyły siły, tworząc Sojusz Państw Sahelu, to bez wsparcia grup regionalnych, takich jak ECOWAS, będą miały trudności z stłumieniem dżihadystycznych powstań, które targają regionem, nawet jeśli obecnie, brak wsparcia w zakresie bezpieczeństwa ze strony ECOWAS podany został jako jeden z powodów opuszczenia wspólnoty.

Fakt, że obecnie w Mali znajduje się ok. 1000 członków Afrykańskiego Korpusu (dawniej grupy Wagnera), wspieranego przez Rosję, w Burkina Faso jest ich 100 i oczekuje się kolejnych, a niedawno również Niger zgodził się także na współpracę wojskową z Rosją, ukazują, że te trzy kraje nadal potrzebują pomocy zewnętrznej w celu zwalczania braku bezpieczeństwa.

Jeśli krajom tym nie uda im się zwalczyć powstań w ramach utworzonego Sojuszu Państw Sahelu, zagrożenie może rozprzestrzenić się na inne kraje w bloku i poza nim, co mogłoby nie pozostać bez wpływu na w miarę stabilne państwa jak Ghana, Wybrzeże Kości Słoniowej, Togo i Benin.